Fotografia była ważną częścią życia rodziny Benkowitzów. Dzięki pracowni fotograficznej zarabiali na życie i dokumentowali historię rodziny, najpierw na terenach dzisiejszej Białorusi, następnie na Litwie i w Szwecji, a w końcu w Norwegii.
a) Chaim Elijah Benkowitz.
From the book Fra synagogen til Løvebakken.
b) This camera has belonged to the family Benkowitz and is exhibited in the Jewish Museum in Oslo.
Photo: Oslo Jewish Museum
Chaim Eliasz Benkowitz urodził się w roku 1862 w Grodnie, dużym mieście należącym w owym czasie do zaboru rosyjskiego. Ponad połowa mieszkańców miasta miała pochodzenie żydowskie, a Grodno było dla Żydów ważnym ośrodkiem nauki i prawa.
a) Grodno.
b) Brest.
Photo from Yefim Basin’s collection.
c) Chaim Elijah undertook his training in Stammler’s photo shop at Shoseyna Street in Brest.
Photo from Yefim Basin’s collection.
d) During his training, Chaim Elijah lived in this building.
Krzysztof.
Chaim Eliasz i jego rodzina należeli do bogatych i wykształconych mieszkańców Grodna. Chętnie przyjmowali gości, a przy ich stole często zasiadali ubodzy studenci Talmudu.
a) The Benkowitz family home and studio in Grodno.
Photo: Krzysztof Bielawski, POLIN Museum of the History of Polish Jews.
b) Statement of character, supporting Benkowitz’s application to open a business.
From the National Historical Archive of Belarus in Grodno.
Benkowitz był znakomitym fotografem, nadano mu prestiżowy tytuł nadwornego fotografa carskiego. Zachowało się wiele zdjęć z jego pracowni w Grodnie, stanowiących wartościowe źródło historyczne.
Photos taken in Benkowitz’s studio in Grodno.
Copyright: Feliks Woroszylski, www.mygrodnopostcards.com.
Pogromy żydowskie w Białymstoku w latach 1903 i 1907 wstrząsnęły Żydami w regionie. Benkowitz zdecydował się wyjechać z Grodna wraz z żoną Idą i synami, Izaakiem, Moszem i Nahumem i przenieść się do Wilna. Jako Żydzi nie czuli się jednak bezpiecznie w Rosji i wyruszyli na zachód – do Szwecji.
a) Norwegian newspapers wrote about the pogroms in Poland.
b) Card from Benkowitz’s studio in Vilnius.
Copyright: Feliks Woroszylski, www.mygrodnopostcards.com.
c) Photograph taken in Benkowitz’s studio in Vilnius.
Copyright: Feliks Woroszylski, www.mygrodnopostcards.com.
Benkowitzowie osiedlili się najpierw w Göteborgu, a potem w Sztokholmie i zmienili nazwisko na Benkow, ale nadal pracowali jako fotografowie. Chaim Eliasz był przedsiębiorcą, kantorem w kongregacji rosyjskich Żydów i autorem sztuk w języku jidysz, granych przez teatry amatorskie.
Mosze otrzymał w Szwecji tytuł nadwornego fotografa, a Iwan Izaak wyjechał do Norwegii, gdzie założył studio fotograficzne, najpierw w Kristiansund a potem w Trondheim.
a) The Benkow family in Stockholm, 1929. Ivan Isak is in the top right corner, surrounded by his brother Noi, stepmother Ida, son Harry, wife Anne Louise, sister Rosa and brother Moise.
NF.21119-012 Oslo Jewish Museum/Norwegian Museum of Cultural History.
b) Court photographer Moise Benkow experienced international success, and his pictures were shown in several museums. Here, “Sorrow” from 1934.
Copyright: Feliks Woroszylski, www.mygrodnopostcards.com.
Iwan Izaak był już wdowcem, kiedy poznał wdowę Anne Louise Florence. W roku 1924 urodził się ich syn, Josef Elias, znany potem w całej Norwegii jako Jo.
Z powodu kryzysu gospodarczego rodzina wyjechała z Trondheim, gdzie należała do gminy żydowskiej. W Stabekk, na bogatych przedmieściach Oslo, gdzie się przeprowadzili, Iwan Izaak był jedynym fotografem. Benkowowie byli też jedyną rodziną mającą żydowskie pochodzenie.
a) Ivan Isak and his son, Jo, ca 1925-26.
NF.21119-023. Oslo Jewish Museum/Norwegian Museum of Cultural History.
b) Jo, Ivan and other family members picnicing near Trondheim, ca 1926.
(Uncle Herman Florence, Jo, aunt Solveig, father Ivan, aunt Cecilie, xx, Sonja meyer.)
NF.21119-018. Oslo Jewish Museum/Norwegian Museum of Cultural History.
c) New Year’s celebrations at the Benkows in Trondheim in the 1920s.
NF.21119-011. Oslo Jewish Museum/Norwegian Museum of Cultural History.
Dorastając, Jo szkolił się na fotografa u swojego ojca i wuja. Jednak wybuch II wojny światowej przerwał tę naukę.
Mężczyźni z rodziny Benkow, przekonani, że kobietom nie grozi ze strony nazistów żadne niebezpieczeństwo, wyjechali do Szwecji. Jo dołączył do oddziałów walczących z Niemcami i przeszedł szkolenie wojskowe w kanadyjskiej Małej Norwegii.
Po zakończeniu wojny wrócił do Norwegii, która nie przypominała już tego miejsca, które opuścił – wszystkie kobiety z jego rodziny deportowano do Auschwitz, gdzie zginęły.
Jo with his young cousin, Ada.
Ada was deported and killed in 1942, aged 4.
Below this presentation you can see a video of Jo in the Norwegian airforce in Canada, ca. 1945.
Jo zainteresował się polityką i pod koniec lat 40. dołączył do partii Młodych Konserwatystów. Wybierany do władz samorządowych miasta i gminy, w 1965 roku, jako pierwszy Żyd w historii Norwegii, został posłem do parlamentu norweskiego – Storting.
Jo Benkow on the occasion of the opening of the 134th Storting, the Norwegian Parliament, 1989.
Stortinget/foto: Scanfoto
W latach 80. Jo Benkow objął stanowisko szefa Partii Konserwatywnej. Zakończył karierę polityczną jako przewodniczący parlamentu – to druga po królu najwyższa funkcja w Norwegii.
Jego wspomnienia, w których opisuje historię rodziny, swoje żydowskie pochodzenie i doświadczenia z polityką, to druga po Biblii najlepiej sprzedająca się książka wszechczasów w Norwegii.
Jo Benkow’s bestselling autobiography.
POLISH CONTACT
Museum of the History of Polish Jews
6 Mordechaja Anielewicza St.
00-157 Warsaw
Poland
polin@polin.pl
www.polin.pl
NORWEGIAN CONTACT
Oslo Jewish Museum
Calmeyersgate 15 B
NO-0183 Oslo
Norway
post@jodiskmuseumoslo.no
www.jodiskmuseumoslo.no
WEBMASTER
webmaster@motnord.no
